Maca, Güney Amerika'nın Andes Dağları'nda yetişen bir Peru bitkisidir. Turpgillerden bir sebzedir.
Maca, Peru mutfağında, yemeklere dünyevi bir tat veren yaygın bir bileşendir. Maca kökü toz haline getirilebilir ve yemeklere veya smoothie'lere eklenebilir.
Bu makale, maca kökünün olası sağlık yararlarını tartışacaktır.
Dokuz Faydası
1. Libidoyu Artırma
Çalışmalar, maca kökünün libidoyu artırmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Maca kökünün en bilinen faydalarından biri, libidoyu artırma potansiyelidir. Bu iddiayı destekleyen bazı bilimsel kanıtlar vardır.
Bir inceleme, maca'nın libidoyu iyileştirebileceğini öne süren bazı kanıtlar bulmuş, ancak yazarlar daha fazla araştırmanın gerekli olduğunu belirtmişlerdir.
2015 yılında yapılan bir çalışma, maca'nın postmenopozal kadınlarda cinsel işlev bozukluğunu azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.
2. Maca ve Sertleşme Bozukluğu Tedavisi
Maca, sertleşme bozukluğu olan kişiler için de fayda sağlayabilir. 2009'da yapılan bir araştırma, günde 2.4 gram maca kökü tüketmenin, katılımcıların genel ve cinsel sağlıklarına ilişkin algıları üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu bulmuştur.
Çalışmada hafif sertleşme bozukluğu olan erkekler maca kullanmış ve cinsel sağlıklarında plasebo grubuna göre daha fazla iyileşme yaşamışlardır.
3. Enerji ve Dayanıklılığı Artırma
Bazı sporcular ve vücut geliştiriciler, enerji ve performansı artırmak için maca kökü kullanmaktadır. Bu durumu destekleyen bazı kanıtlar bulunmaktadır.
2009 yılında yapılan bir araştırma, 14 gün boyunca maca özü kullanan erkek bisikletçilerin performanslarında iyileşme olduğunu, ancak sonuçların plasebo grubundaki iyileşmeden önemli ölçüde farklı olmadığını belirtmiştir.
Bununla birlikte, maca özünün libidoyu iyileştirdiği de tespit edilmiştir. Ancak, bu çalışmanın örneklem büyüklüğü küçük olduğundan, sonuçların doğrulanması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
4. Doğurganlığı Artırma
Maca kökünün bir başka yaygın kullanımı, özellikle erkeklerde doğurganlığı artırmaktır.
2016 yılındaki bir inceleme, maca'nın semen kalitesini artırabileceğini göstermiştir, ancak daha fazla araştırma gerekmektedir.
5. Ruh Halini İyileştirme
Maca, depresif davranışları azalttığı düşünülen flavonoidler içerir. Bir çalışma, maca'nın depresif duyguları azaltabileceğini bulmuştur.
6. Kan Basıncını Düşürme
2015 yılında yapılan bir çalışma, 12 hafta boyunca günde 3,3 gram maca'nın Çinli postmenopozal kadınlarda kan basıncını düşürdüğünü göstermiştir.
7. Serbest Radikallerle Mücadele
Maca kökü, vücutta antioksidanların, örneğin glutatyon ve süperoksit dismutaz gibi maddelerin oluşumunu artırabilir. Antioksidanlar, hücrelere zarar verebilecek serbest radikallerle savaşmaya yardımcı olur.
8. Menopoz Şikayetlerini Azaltma
Maca, hormon seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olabilir. Bir çalışma, günde iki kez maca içeren tablet alan menopoz sonrası kadınların sıcak basması ve gece terlemelerinin azaldığını göstermiştir.
9. Öğrenme ve Hafıza
Maca, öğrenme ve hafıza performansını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Maca'nın öğrenmeyi ve hafızayı iyileştirebileceğini gösteren bazı kanıtlar var. Örneğin, 2011 yılında yapılan bir araştırma, maca'nın farelerde hafızayı iyileştirebileceğini buldu.
Maca ile ilgili literatürün 2014 yılında gözden geçirilmesi, maca'nın öğrenme ve hafıza performansı için faydaları olabileceğini öne sürdü. Ayrıca Alzheimer gibi hastalıkların tedavisinde yardımcı olabileceği belirtilmiştir.
Ancak şu an için yalnızca hayvan modelleri üzerine araştırmalar mevcuttur, bu nedenle maca'nın insanlarda aynı faydaları sağlayıp sağlamayacağı belirsizdir.
Maca iddialarını çevreleyen çalışmalar henüz tamamen doğrulanmamış olsa da, genel kanıtlar kesin sonuç çıkarmak için yetersizdir. Ana sınırlamalardan bazıları, uygun etkili doz, dozlama sıklığı veya tedavi süresi hakkında yeterli bilgi olmamasıdır. And halkının günde 100 gr'dan fazla maca tükettiği bildirilirken, klinik deneylerde kullanılan dozlar genellikle çok düşüktür. Bu nedenle, maca'nın geleneksel olarak inanılan etkilerini tam olarak ortaya çıkarmayabilir.
Ayrıca, maca'da gözlenen etkilerin sorumlu olduğu düşünülen ekstrakt tipi konusunda veri eksikliği vardır, bu da bütün maca kullanımının daha avantajlı olabileceğini göstermektedir.
Maca'nın tıbbi bir bitki olarak değeri tamamen göz ardı edilemez. Özellikle doğurganlık açısından, maca'nın etkileri zararlı faktörlere karşı koruyucu bir rol oynayabilir. Maca, sıçanlarda yüksek irtifa, malathion ve kurşun asetat gibi faktörlerin neden olduğu spermatogenez hasarını tersine çevirmiştir.
Maca ekstraktının aynı zamanda prostat sağlığına fayda sağlayabileceği düşünülmektedir. Bazı çalışmalar, maca'nın prostat boyutunu azalttığını ve bu etkinin prostat sağlığı açısından olumlu olduğunu öne sürmüştür. Maca'nın kondro-koruyucu etkileri de bulunmaktadır.
Maca, libido artırıcı etkisiyle de bilinir, ancak klinik çalışmalarda örneklem büyüklükleri genellikle küçük olduğu için bu etkilerin doğrulanması zor olmuştur. Ancak, erektil disfonksiyon yaşayan erkeklerde bazı iyileşmeler gösterilmiştir.
Maca, testis kanseri tedavisinden kaynaklanan cinsel işlev bozukluğuna yardımcı olabilir.
Bir çalışma, antidepresan kaynaklı cinsel işlev bozukluğu olan kadınlarda olumlu etkiler göstermiştir.
Riskler
Maca, çoğu insanda herhangi bir sağlık riski ile ilişkilendirilmemiştir ve orta dozlarda yan etkilere neden olması olası değildir.
Ancak hormonlar üzerindeki etkisinden dolayı tiroid problemi olan kişiler maca kullanmaktan kaçınmalıdır. Hormonal tedavi gören kişiler de maca kullanmamalıdır.
Son Söz
Maca, özellikle cinsel sağlık açısından çeşitli potansiyel faydalar sağlayabilir. Ancak, mevcut çalışmaların çoğu küçük ölçekli ya da hayvan modelleriyle sınırlı olduğu için, bu etkilerin doğruluğunu belirlemek için daha fazla araştırma gerekmektedir.
Maca kullanımı ile ilgili ciddi sağlık riskleri bulunmamaktadır ve çoğu insan olumsuz yan etkiler yaşamadan maca'yı deneyebilir.