Üretra (sidik borusu) darlığı;üretra darlıkları sidik borusunda gelişen, fibrotik skar ( yara dokusu) oluşumunun üretrada daralmaya neden olması, üretral hacmin azalması ve belirgin işeme bozukluğu yapmasıyla karakterize bir hastalıktır.
üriner sistem
Üretranın darlıkları hastalarda ciddi sıkıntılara neden olan önemli bir sağlık problemidir. Üretra darlıkları tedavi edilmezse idrar tıkanıklığına , prostat , testis iltihabına, böbrek tıkanıklıklarına , periüretral apse, enfeksiyon, üretra veya mesane taşı ve böbrek yetmezliğine sebep olabilir. Çalışmalar tedavi edilmemiş üretra darlığı hastalarında komplikasyon oranlarının çok yüksek olduğunu göstermektedir.
Üretra Darlıkları Nasıl Meydana Gelir
Tüm darlıklar üretranın bir şekilde idrar yolu travmasından sonra oluşmaktadır. Aniden meydana gelmez aylar sürebilir. Üretranın normal mukozasında yer alan psödostratifiye kolumnar epitelyum travma sonrası skuamöz metaplazi ile yer değiştirmektedir. Sonrasında bu epitelde bulunan küçük çatlaklardan içeri doğru sızan idrar, zaman içerisinde fibrotik reaksiyona neden olmaktadır. Bu süreçten dolayı başlangıçta herhangi bir semptoma neden olmayan üretral travmalar ileride işeme bozukluğuna dönüşebilmektedir . radikal prostatektomi ve/veya radyoterapi sonrası travmalar, kalça kemiği kırıkları, tıbbi travmalar (sonda takılması, inflamatuar bel soğuklukları (gonore veya liken skleroza bağlı) .
Üretra Darlığı Tanısında
en etkin yöntem retrograt üretrografidir yani penis ucundan verilen bir sıvı maddeyle rontgen flimi çekmektir. Yada sistoskopi ile kolayca tanı konulanilir.
Tedavi Yöntemleri
Endoskopik ve açık cerrahi şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Endoskopik tedavi yöntemleri arasında dilatasyon (genişletme), soğuk bıçak ve lazerle internal üretratomi ve üretral stentlerin yerleştirilmesi bulunmaktadır. Bu yöntemlerden en çok uygulanılanları halen soğuk bıçak internal üretrotomidir.
Endoskopik yöntemler hem uygulama kolaylığı hem de maliyet olarak başlangıçta daha avantajlı görünse de uzun süreli başarı oranlarının zor vakalarda düşük olması ve tekrar cerrahi gereksinimi ihtimallerinin yüksek olması tedavi aşamasında önemlidir. Açık cerrahi teknikleri ise yüksek maliyetli ve cerrahisi güçtür. Üretra darlığı tedavisinde seçim yine de darlığın yeri, uzunluğu ve darlığın karakteri gibi faktörlerle belirlenmektedir. Her türlü cerrahide darlığın tekrar etme ihtimali olduğu kabul edilmelidir.
Tüm darlıklar üretranın bir şekilde travmasından sonra oluşmaktadır. Üretranın normal mukozasında yer alan psödostratifiye kolumnar epitelyum travma sonrası skuamöz metaplazi ile yer değiştirmektedir. Sonrasında bu epitelde bulunan küçük çatlaklardan içeri doğru sızan idrar, zaman içerisinde fibrotik reaksiyona neden olmaktadır. Bu süreçten dolayı başlangıçta herhangi bir semptoma neden olmayan üretral travmalar ileride işeme bozukluğuna dönüşebilmektedir . radikal prostatektomi ve/veya radyoterapi sonrası travmalar, kalça kemiği kırıkları, tıbbi travmalar (sonda takılması, inflamatuar bel soğuklukları (gonore veya liken skleroza bağlı) .
Tanıyı Nasıl Koyuyoruz
Üretra darlığı olan erkek hastalar çoğunlukla idrar yaparken zorlanma, idrar kesesini tam boşaltamama, zayıf idrar akımı gibi işeme şikayetleri ile başvurmaktadırlar. Hastaların öyküsü iyi huylu prostat büyümesine benzer eğer hastanın hikayesini kurcalarsanız sonda takılma penis travması yada geçirilmiş üretrit hikayesi üretra darlığını ele verir.
Benim gördüğüm vakalarda fıtık ameliyatı sonrası sonda takılma hikayesi yada bypass sırasında sonda takılması veya hastanın kendi kendine sondasını çekme hikayesi gibi hikayeler bize yardımcı olur Bunların yanında ÜD’ye bağlı gelişen problemler tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, prostatit, epididimit, orşit, idrardan kan gelmesi ve/veya mesane taşı sayısı da oldukça fazladır.
Bu şikayetlerle başvuran, fizik muayenesi yapılan ve ÜD’den şüphelenilen hastalarda tanısal tetkik olarak idrar analizi ve idrar akım testi ile başlamak gerekmektedir. İdrar akım testinde hastanın obstrüktif paternde( düşük hızda ) ve uzun sürede idrar yaptığı görülecektir. Bir sonraki basamakta hastaya retrograt üretrografi ve sistoskopi yapılır.
SİSTOSKOPİ UYGULAMASI PENİSDEN GİRİLEN KAMERA
Darlığın bulunduğu yer ve ciddiyeti hakkında daha ayrıntılı bilgi sahibi olunabilir. Tüm bu tetkikler bize cerrahi öncesi darlık hakkında ayrıntılı bilgi verir ve cerrahi şekli buna göre seçilir.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi yönetimleri Endoskopik tedavi yöntemleri Üretral dilatasyon (genişletilmesi), ÜD tedavisinde kullanılmakta olan en eski ve basit metoddur. Burada dilatasyon yaparak elde edilmesi gereken temel kazanım fibrozun artmadan uzayarak incelmesidir . Üretral dilatasyonun bir çok şekli ve metodu bulunmaktadır. buji veya kendi kendine kateterle dilatasyon bunlardan bir kaçıdır.
üretral bujiler
Kapalı Cerrahi Tedaviler
İnternal üretrotomi üretradaki herhangi bir darlığın transüretral yoldan soğuk bıçakla üretrotom vasıtasıyla kesilmesi işlemidir. Kapalı olarak yapılan bir işlemdir,yara yada pansuman olmaz hasta ameliyat sonrası yatırmadan taburcu edilebilir. İnternal üretrotominin amacı darlığı keserek üretral çapın genişlemesini sağlamaktır. İyileşme sonrası daha fazla kalibrede bir lümenle daha yüksek debili bir akımın oluşması temel amaçtır . ÜD’ler içerisinde internal üretrotominin en başarılı olduğu hasta grubu 1.5cm’den küçük olan ve fibrozisin eşlik etmediği olan hastalar olarak belirlenmiştir . Diğer yandan bir ÜD da internal üretrotomi ilk yapılması gereken tedavi seceneğidir eger başarısız olursa diğer seçenekler değerlendirilmelidir .
üretra darlığına yapılan bir endoskopik girişimi görmekteyiz
Üretral stentler ÜD tedavisinde kullanılan üretral stentler geçici ve kalıcı olarak ikiye ayrılmaktadır. Ancak sonuçlarının çok olumlu olmaması ve yüksek oranlarda komplikasyon oranları nedeniyle üretral stentler günümüzde kullanılmamaktadır.
Açık Cerrahi Yöntemler
Açık cerrahi rekonstrüksiyon yöntemleri Üretroplastiler üretroplastiler ÜD tedavisinde kapalı sistemle tedavi edilemeyen hastalarda kabul edilen tedavi seçeneğidir . İlk basamakta tedavi yöntemi olarak çoğunlukla endoskopik tedavi yöntemleri seçilmektedir. Üretroplasti operasyonları genelikle uzun sürer ve hastaların postop yatış süresi çok daha uzundur . Komplikasyonları arasında erektil ve ejakülatuvar disfonksiyon(sertleşme ve boşalma bozuklukları , penis eğriliği ve yara yeri enfeksiyonu, üriner sistem enfeksiyonları, fistül gelişimi, duyarsızlık ve idrar kaçırma yer almaktadır. Sonuçlar Üretranın darlıkları çok sayıda hastada görülen, ciddi ve sık problemlere yol açan ve sağlık sistemine maddi olarak da önemli miktarda yük ekleyen hastalık grubudur. Tedavi yöntemleri genel olarak endoskopik ve açık rekonstrüksiyon şeklinde ikiye ayrılmaktadır.
https://www.auajournals.org/doi/abs/10.1016/j.juro.2007.01.041
