Mesane Kanseri

Nedir ve Nedenleri?

Mesane, idrar kesesi diye isimlendirilen her iki böbrekten idrar yolları (üreterler) vasıtası ile gelen idrarı depolayan küreye benzeyen bir organdır. Bu organın iç yüzeyinden kaynaklanan kötü huylu tümörlere mesane (idrar kesesi) kanseri denir. Mesane kanseri, erkeklerde kadınlardan daha fazla görülür.

Belirtiler (Semptomlar)

Mesane kanserinin en sık görülen ve hastalarımızı bize getiren en önemli belirtisi idrardan ağrısız kanama olması ve pıhtıların gelmesidir. Bunun dışında kanserin tiplerine bağlı olarak devamlı ağrılı idrar, devamlı idrar yaparken sonuna doğru yanma tabir edilen şikayetler de görülür. Bazen bu kanama gözle görülmeyebilir ama idrar tahlilinde rastlanır.

Teşhis (Tanı) Nasıl Konur?

Batın ya da Üriner Sistem Ultrasonografisi ile çoğu zaman mesanede kitle teşhisi kolayca konabilir, bu tetkik hazırlık gerektirmeyen basit uygulanan bir tetkiktir; bunun haricinde damardan ilaç verilerek yapılan Üst ve Alt Batın BT (Bilgisayarlı Tomografi) ile de tanıya gidilebilir.

Ancak bazen bu tetkiklerle kesin bir şey söylenemez ise o zaman teşhis kameralı videolu bir sistemle idrar kesesine idrar deliğinden girip idrar kesesinin içini görme yöntemiyle konur (Endoskopi=Sistoskopi).

Aşağıdaki resimde idrar kesesine yapılan Endoskopi (Sistoskopi) sırasında ortaya konan mesane kanseri görülüyor.

Teşhisi Koyduktan Sonra İlk Yapılacak Nedir?

İlk yapılacak girişim hastalarımıza endoskopik kamera ile yaptığımız Kapalı TUR Tm (Trans Urethral Resection Tm) diye adlandırılan ameliyattır.

TUR Tm Ameliyatı nasıl yapılır? Ameliyat Sonrası

Bu ameliyat Genel Anestezi ya da Bölgesel Anestezi (belden aşağısı uyuşturulur) ile yapılabilir. Biz bu ameliyat için gerekli tıbbi hazırlıkları tamamlamak üzere hastalarımızı sabah aç karına hastaneye çağırıyor ve hazırlıklardan sonra aynı gün ameliyatı gerçekleştiriyoruz. Ameliyat idrar deliğinden girilerek mesaneye ulaşıp kanserli bölümü mesanenin bütün tabakalarından da örnekler alacak şekilde özel bir elektrikli cihazla keserek çıkarıyoruz.
Ameliyat sonrası hasta yatağına geliyor ve ertesi gün ayağa kaldırıyoruz, genellikle 2. veya 3. gün idrar sondasını çıkarıp taburcu ediyor ve patoloji raporunun sonucunu bekliyoruz.

TUR Tm Ameliyatı Neden Önemli?

Bu ameliyat çıkarılan tümörün özelliklerini yani yüksek dereceli=high grade (G3); ya da düşük dereceli=low grade (G1) olup olmadığını ve idrar kesesi derinlerine ne kadar nüfuz ettiğini (patoloji raporunda derinlik en düşükten en derin kas tabakasını ifade edecek şekilde pTa, pT1veya pT2, pT3 şeklinde ifade edilir, en yüzeyel olan pTa kas dokularına kadar derinleşmiş olan pT2 şeklinde ifade edilir) ortaya koyar. Yani bu kanserin özelliklerini detaylarıyla anlamış oluruz. Bunun dışında kanserli doku tamamen çıkarıldığında bazı kanserler için bu yeterli bir tedavi olabilir.

Bu ameliyatın bize bunları verebilmesi için cerrahın tecrübesi çok önemlidir. Bu ameliyatı uygularken hem tümörü tamamen çıkarabilmek (bazen bir kerede tamamı çıkarılamayabilir ileride bahsedilecek) hem de bu arada mesaneyi delmeden derin katlarından örnekler alabilmek gerekir; 3 cm den büyük mesane kanserlerinde bu ciddi tecrübe gerektirir.

Mesane Kanserini Ve Tedavisini Anlamak İçin Patoloji Raporunda Karşılaşılabilecek Terimler

TUR Tm ile cerrah yeterli doku çıkarabilmiş ise çıkarılan kanserli dokunun incelenmesi sonucu yukarıda bahsedilen şekilde kanserin mesane derin katlarına inip inmediği ve derecesi (grade) yani ne kadar tehlikeli, saldırgan olduğu ortaya çıkar.

Örnekler

• pTa Low Grade (pTa düşük dereceli) – pTa GI: Çok saldırgan özelliği olmayan idrar kesesinin derinlerine inmemiş en sığ tabakayı tutmuş kanser
• pTa High Grade (pTa yüksek dereceli) – pTa GIII: Çok saldırgan özelliği olan ama henüz idrar kesesi derinlerine inmemiş ama yüksek inme potansiyeli ve mesane dışı uzak organlara yayılma ihtimali taşıyan kanser tipi, ancak bu nadir görülen bir tiptir
• pT1 High Grade (pT1 yüksek dereceli) – pT1 GIII: Çok saldırgan ve tehlikeli özelliği olan idrar kesesinin pTa ya göre daha derinlerine inmiş kas dokusuna yaklaşmış ve uzak organlara ve lenf dokularına yayılabilme özelliği taşıyan kanser tipi
• pT2 High Grade (pT2 yüksek dereceli) – pT2 GIII: İdrar kesesinin en az kas tabakasına kadar derinleşmiş çok yüksek saldırganlık ve yayılım potansiyeli olan kanser, geç kalındığı takdirde lenf dokularına, akciğer, karaciğer ve kemikler gibi uzak organlara yayılım (metastaz) söz konusudur

Aşağıda tedavi bölümünde bazı hastalarımızın patoloji raporu sonuçlarından örnekleri görebilir ve daha iyi canlandırıp anlayabilirsiniz.

Mesane Kanserinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi planı tamamen ilk yapılan TUR Tm ameliyatının patoloji raporu sonucuna bağlıdır, patoloji raporu beklenir ve sonuca göre davranılır. Örneklerle anlatmayı daha uygun buldum: Bu sayede ilk TUR Tm ameliyatı olmuş hastalar aşağıdaki örneklerde kendi durumlarına uyanı bulabilirler.

• Örnek 1) pTa Low grade (pTa düşük dereceli) – pTa G1 olarak sonucu gelen bir patoloji raporu söz konusu ise ve kanserin boyutu çok büyük değil ise (3 cm den küçük çaplı) ise tecrübeli bir cerrahın yaptığı kaliteli bir TUR Tm ameliyatı tedavi için yeterlidir, bundan sonra idrar kesesi içine haftalık ilaç tedavisi yapılabilir ya da yapılmayabilir, hasta ile ortak karar verilebilir. Tekrarlama (nüks etme) ihtimaline karşı belli aralıklarla Sistoskopi ile takip edilir, tekrarlama halinde tekrar TUR Tm ameliyatı yapılır.
• Örnek 2) pTa Low Grade (pTa düşük dereceli) – pTa GI ve büyük boyutlu bir kanser ise (3 cm den büyük veya mesanenin birçok bölgesinde): TUR Tm ameliyatı 2-4 hafta sonra tekrarlanır ve tümör tamamen temizlenmiş olur. Bundan sonraki tedavi 6 hafta idrar kesesi içine ilaç tedavisi uygulamak ve belirli aralıklarla Sistoskopi ile takip etmektir.
• Örnek 3) pTa High Grade (pTa yüksek dereceli) – pTa GIII İlk defa yapılan TUR Tm ameliyatından sonra böyle bir patoloji sonucu gelir ise yapılacak şey tümör çapı büyük ya da küçük olsun 2-4 hafta sonra yeniden TUR Tm ameliyatını tekrarlamaktır. İkinci ameliyatın patoloji raporuna göre tedavi planlanır. Bu son derece saldırgan ve yayılım ihtimali olan bir kanserdir. İdrar kesesi içine 6-8 hafta BCG diye bilinen verem hastalığı aşısı uygulanır.
• Örnek 4) pT1 High grade (pT1 yüksek dereceli) – pT1 G3 Böyle bir sonuç geldiği takdirde yapılacak şey ilk TUR Tm ameliyatından 2-4 hafta sonra yeniden TUR Tm ameliyatı yapmak yani ameliyatı tekrarlamaktır, biz bu yeniden ameliyat işlemini Üroloji de Re-TUR diye adlandırıyoruz. İkinci defa ameliyat yapmanın gayesi birinci ameliyatta kaslara kadar derinleşmiş kanseri bir defa ortaya koyamama ihtimali için kanser kaslara kadar derinleşmiş ise yani pT2 ise bunu ortaya koymaktır.Eğer Re TUR yani ikinci TUR Tm ameliyatının patoloji sonucu da pT1 High Grade (pT1 Yüksek dereceli) – pT1 G3 şeklinde gelir ise ve mesanedeki kanser hacmi küçük ise mesane içine haftalık ilaç tedavisi (BCG) verilir; kanser hacmi çok fazla ise “Radikal Sistektomi” diye adlandırdığımız mesane, prostat, idrar yollarının bir kısmı ve lenf dokularının çıkarıldığı ameliyat yapılabilir.
• Örnek 5) pT2 High Grade (pT2 yüksek dereceli) – pT2 G3 TUR Tm ameliyatı sonucu böyle bir patoloji sonucu ile karşılaşırsak hastanın genel sağlık durumu elverir ise tedavi “Radikal Sistektomi” ameliyatıdır.

Bağırsaktan Yeni Mesane Ameliyatı nedir?

Hastaların daha konforlu hayat sürmeleri için, normal idrar deliğinden idrar yapabilmelerini sağlamak için uygulanan bir ameliyattır. Bağırsaklardan bir bölüm ayrılıp küre şekline sokulur ve böbreklerden gelen her iki idrar yolu buna bağlanır, bu yeni mesanenin bir tarafı da penis içi idrar yoluna bağlanır. Bu özel eğitim ve tecrübe gerektirir, biz bu konuda ekip olarak İstanbul’da belki de en ciddi tecrübeye sahibiz.

Ameliyatın 15-18. günleri arası hastamızın idrar sondasını çıkarıp yeni mesaneleri ile idrar yapma eğitimi veriyoruz, eğer hastalarımız arzu ederse bazen daha önceden bu ameliyatı uyguladığımız hastalarımızı davet edip yeni hastalarımızla tanıştırıyoruz. İdrar yapmayı öğrenmek yaklaşık 4-5 gün sürüyor, bu süreç sonunda hastalarımız yeni mesanelerini tamamen boşaltabiliyorlar.

Radikal Sistektomi Ameliyatı Sonrası İdrar Yapabilme Nasıl?

Ameliyattan sonra idrarın gelebilmesi için 2 yol söz konusu. Bunlardan birincisi küçük bir ince bağırsak parçası ile idrar yollarını birleştirip karın cildine bir torba vasıtası ile getirmek ve idrarın o torbaya dolması ve gerektikçe hasta veya yakınları tarafından boşaltılması bu İleal Konduit diye ürolojide adlandırılır.

İkinci yol ise bağırsaklardan mesane şekline benzer bir şekilde küre tarzında yeni mesane yapmak ve bunu dış idrar yoluna bağlayarak hastaların idrarlarını normal şekilde yani karın cildinde torba olmadan yapabilmeleri ki ürolojide bu Ortotopik Mesane diye isimlendirilir.

Ameliyat Sonrası Takip

Diğer kanserlerde de olduğu gibi ilk 2 yıl 3 aylık takipler, daha sonra 6 aylık takiplerle 5 yılı tamamlıyoruz.

Mesane Kanseri Tedavisinde Kemoterapinin Yeri / Kime / Ne Zaman?

Bize yüksek dereceli (highgrade) mesane kanseri tanısı ile başvuran hastalarımıza yaptırdığımız tetkiklerle (BT Ürografi ve gerekirse BT Toraks) mesane dışına taşmış (komşu lenflere/mesane altındaki kalın barsak bölümüne/uzak organlara: akciğer, karaciğer, kemikler) hastalığı teşhis edebiliyoruz. Böyle bir durum söz konusu ise öncelikle Kemoterapi tedavisine gönderiyoruz. Ameliyat öncesi kemoterapi tedavisi tıpta “Neoadjuvan Kemoterapi” olarak adlandırılıyor. Kemoterapi sonrası düzelme olmuş ise yani uzak yayılım (metastaz) kaybolmuş, ya da mesane dışına taşmış (lenf bezleri ya da kalın barsağa yaklaşma) küçülmüş ise ameliyat planlanıyor.

Ameliyat öncesi değerlendirmeyle mesane dışında yakın ya da uzakta bir yayılım söz konusu değil ise öncelikle ameliyat yapılıyor. Ameliyat sonrası patoloji raporunda çıkardığımız lenf dokularında (lenf bezlerinde) tümör saptanmış ise veya mesane dışındaki yağ dokusuna kadar tümör ilerlemiş ise ameliyat sonrası Kemoterapi programına gönderiyoruz. Ameliyat sonrası kemoterapi tıpta “Adjuvan Kemoterapi” olarak adlandırılıyor.

Eğer çıkarılan mesanede kanser mesanenin dış tabakasına kadar ilerlemiş ya da çıkarılan lenf dokularında kansere rastlanır ise hastalarımız Kemoterapi programına alınıyor. Eğer bu faktörler yok ise kemoterapiye gerek yok; ancak 5 yıllık takip sürecinde uzak organlarda (Akciğer, Karaciğer, Kemikler ya da karın içi bir yerde) kanser tekrar (nüks) ederse hastalar kemoterapi programına alınıyor.