Mesane (idrar kesesi) kanseri, mesanenin duvarını yapan dokularda kaynaklanan kötü huylu tümör (kanser) hücrelerinin oluşumudur.
Mesane (diğer adıyla idrar torbası, idrar kesesi), karının alt bölümünde yer alan ve içine idrarın biriktiği küresel bir organdır. Duvar yapısında düzensiz ve içiçe geçmiş elastik kas liflerinden oluşan mesane küçük bir balonu andırmakta olup, bu kas demetlerinin sayesinde idrarla doldukça genişler, idrarı boşalttığında ise ufalır. Böbreklerin, kanı temizleyerek vücuttan atılmak üzere yaptığı idrar, böbreklerden üreter adı verilen ince bir kanal yardımıyla mesaneye taşınır. İdrar mesaneden vücut dışına atılıncaya kadar depo edilir. Belirli bir miktara ulaşınca, insanda yaptığı “idrar yapma hissi” ile birlikte idrar mesaneden uretra adı verilen bir kanal vasıtasıyla dışarıya istemli bir şekilde atılır.
Mesane Kanserinin Tipleri Nelerdir?
Mesane kanseri, mesanenin iç yüzeyini döşeyen hücrelerden kaynaklanmaktadır. Mesanede başlıca 3 kanser (kötü huylu malin tümör) tipi gelişebilir.
Değişici epitel hücreli karsinom (Üroepiteliyal karsinom):Bu kanser tipinde, kanser mesanenin iç yüzeyini döşeyen ve epitel hücresi denilen hücrelerden kaynaklanır. En sık görülen mesane kanseri tipidir. Mesane kanserlerinin %90 dan fazlası bu tip tümörlerdir. Mesane tek ve papiller şekilde olabileceği gibi mesanede yaygın ve saha solid karakterli de olabilir
Mesane Tümörü
Skuamöz hücreli karsinom (Yassı epitel hücreli karsinom):Kanser, mesanenin uzun süre ile infeksiyon ve irritasyon ile karşı karşıya kalmasından sonra mesanede gelişen yassı epitel hücrelerinden (skuamöz hücrelerden) kaynaklanmaktadır. Mesane kanserlerinin yaklaşık %6-8’i bu tip kanserden oluşmaktadır.
Adenokarsinom: Bu kanser tipi, mesanedeki glandüler (sekretuar, salgı yapan) hücrelerinden kaynaklanmaktadır. Bu, salgı yapan glandüler hücreler, mesane duvarı döşer ve mukus yapımını sağlar. Mesane kanserlerinin yaklaşık %2’si bu tip kanserlerdir
Mesanede en sık görülen değişici epitel hücreli (üroepiteliyal) karsinomda, kanser mesanenin iç yüzeyini döşeyen epitel hücrelerinden kaynaklanır. Eğer mesanedeki kanser mesanenin içyüzeyini örten hücrelerde sınırlı kalmış ve derindeki kas demetlerine ilerlememiş ise, buna yüzeyel mesane kanseri denilmektedir.
Kanserin ilerlemesi genellikle bu epitel hücrelerinin altındaki kas tabakasına sirayet etmesi ile olmaktadır. Bu kas demetlerine sirayet eden kanser yapısı artık bu aşamadan sonra mesanenin dış çeperine ulaşır ve mesane etrafındaki yağ dokusuna yayılır. Buna artık invaziv mesane kanseri denilmektedir. Bunu lenf (akkan) yoluyla lenf bezlerine ve buradan da vücudun diğer kısımlarına kanserin yayılması izler.
Mesane Kanserinin Gelişiminde En Önemli Risk Faktörleri Sigara İçmek, Cinsiyet Ve Diettir
Herhangi bir hastalığın gelişim olasılığını arttıran nedenlere risk faktörü adı verilir.
- Mesane kanserinin gelişim olasılığını arttıran risk faktörleri sırasıyla aşağıda belirtilmiştir:
- Sigara kullanımı
- Tekstil, boya ve lastik sanayisinde kimyasal maddelerle, korumasız bir şekilde, karşı karşıya kalmak
- Yağlı ve kızarmış yiyeceklerin aşırı tüketimi
- İleri yaşta, erkek ve beyaz ırk
- Özellikle idrar kesesini etkileyen parazitik idrar yolu infeksiyonları
Mesane Kanserinde Klinik Belirtiler Neler Olabilir?
Mesane kanserinde en sık karşımıza çıkan ilk belirti idrarın kanlı gelmesi ya da ağrılı idrar yapılmasıdır.
Bu ve aşağıda belirtilen diğer belirtilerin nedeni mesane kanseri varlığı olabilir. Bu belirtileri diğer bazı hastalıklar da yapabilir. Bu nedenle bu tip belirtilerle karşılaşıldığında bir hekim ile görüşülmesi gerekir.
İdrarın kanlı gelmesi (hafif kırmızı bulanık ya da açık çay ya da et yıkantı suyu renginde olabilir)
Sık sık idrara çıkma isteği
Ağrılı, yanma hissi ile idrar yapma
Göbek altında, idrar kesesine uyan bölgede ağrı hissi
Mesane kanserinin tanısında kullanılabilecek tanısal yöntemler
Fizik Muayene
İdrar analizi (tam idrar tahlili)
İdrarın sitolojik değerlendirilmesi:Alınan idrar örneğinin mikroskop altında değerlendirilerek, anormal hücrelerin varlığının araştırılmasıdır.
İntravenöz pyelografi (İVP):
Damardan verilenve böbreklerden atılan kontrast maddenin, böbrekteki idrar toplayıcı sistemini, üreter denilen idrar kanalını ve mesaneyi doldurarak değerlendirilmesidir.
Şekil-3: İVP ile yapılan değerlendirmede mesane (idra torbası) içindeki tümör yapılarının görüntüsü (Kırmızı ok)
Mesane Kanseri Değerlendirmesi
Bilgisayarlı tomografi (BT): Damardan verilen kontrast maddeden önce ve sonrasında böbrek ve mesanenin kanser varlığı açısından detaylı değerlendirilmesi yanında ve etraf dokulara kanserin sirayet edip etmediğinin anlaşılması konusunda fikir verir (Şekil-4). Diğer yandan son dönemde hastalarımızın kanser açısından Evrelendirmesinde PET-CT de kullanılmaktadır (Şekil-5).
Şekil-4: Solda oldukça büyük ve mesane dış duvarındaki yağ dokusuna sirayet etmiş tümör yapısının BT görüntüsü. Sağda ise mesanede divertikül (keseciği) ve tümörün bu kesecikle olan ilgisinin BT görüntüsü.
Sistoskopi (Şekil-8): Işık ve optik sistemi olan bir uzun ince teleskop yardımıyla idrar kanalından girerek, idrar kanalını ve mesane içini direkt görerek değerlendirme işlemidir (Şekil-4). Kadınalrda bu işlem hiçbir anesteziyi gerektirmez iken, erkeklerde idrar kanalının içine verilen bir anestezik ile lokal (mevzi) anestezi altında rahatlıkla sistoskopi yapılır. Bu işlem sırasında tümör şüpheli olan alanlardan ufak biopsi alıma gereçleriyle de biopsi örneği alınabilmektedir.Bu biopsi örneklerinin patolojik olarak değerlendirilmesi kesin tanı koydurucudur. Ancak sistoskoik görüntüde de mesane tümörü hakkında değerli bilgi edinilir (Şekil-8) ve (Şekil-9)
Şekil-8: Sistoskop ile mesanenin içinin değerlendirilmesi (kadın hastada)
mesane tümörünün değerlendirilmesi
Mesane tümörü üzüm salkımı şeklinde izleniyor
Kanserin evresi: kanser yüzeyel mi yoksa invaziv mi? Olması en önemli prognostik faktördür. Erken tanısı konulmuş mesane kanserlerinde uygun tedavi ile kür şansı çok yüksektir.
